Vakıf Kurarken Nelere Dikkat Etmelisiniz

Geçtiğimiz dönemde bir vakfın kuruluşu sürecinde rol oynadım. Bu dönemde vakıf sürecine dair insanların tecrübelerini toplamaya çalıştım. Ancak hiçbir yerde derli toplu şekilde vakıf kurma sürecinin incelikleri ve ipuçlarına rastlamadım. O zaman ben yazayım dedim.

 

Vakıf kurarken yapmanız gerekenleri adım adım yazıyorum. İlgilisine:

 

1. Vakfı Kim Kuruyor?

Çalışmanızın ilk aşamasında bir kurucu listesi oluşturmanız gerekiyor. Bir sayı sınırlaması yok.

 

2. Vakfı kim yönetiyor?

Vakıfların yönetim organı mütevelli heyet. Kendiniz bir MH sayısı belirlemelisiniz. Ayrıca bir yönetim kurulu olmalı. Farklı vakıfların farklı yönetim şekilleri ve organları var. Size önerim mütevelli + yönetim kurulu modelinden sapmayın, işleri karıştırmayın. En temel yapı bu.

 

3. Vakıf kurulurken

Vakıf kurulma aşamasında ilk yapmanız gereken bir senet hazırlamanız. Vakıfların derneklerden farkı, kurumun nasıl yönetileceği senetle belirleniyor. Yani kendi yönetim işleyiş sisteminizi senette tanımlayacaksınız. Aşağıda bizim hazırladığımız senedi paylaşıyorum. Bu senet birçok uzmana gitti ve çoğundan “gördüğümüz en net ve güzel senetlerden biri” görüşünü aldı. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından da uygunluğu onaylandı. Temel olarak kullanmanızı öneririm.

 

Sonra bir malvarlığını vakfetme konusu var. Biz doğrudan nakit kullandık. En kolay yöntem bu. Bu para senette kuruluş işlemlerini yürütmek için görevlendirilmiş kişi tarafından bir bankaya yatırılıyor ve paraya vakıf kuruluşu için bloke konuyor. Buna dair de bir makbuz alınıyor bankadan. Bunu mahkemeye sunuyorsunuz başvuru sırasında.

 

Bir sonraki kuruluş adımınız senedinizi notere onaylatmanız. Tüm kurucuların imzaları gerekli. Noterlerde bu onay işini aynı gün yapmalısınız. Yani tüm kurucular o gün notere gelmeli ve imza atmalı. Kurucu sayısı çok olan vakıflar için oldukça sıkıntılı bir süreç. Size önerim tüm kurucular seçeceğiniz iki kurucudan birine (en çok koşturacak kişiler) vekaletname versin. Vekaletnamelerin süresi olmasın ya da uzun süreli olsun ve tadil senedi düzenleme yetkisini de vekillere versin. Böylece mahkeme düzeltme isterse tekrar herkes notere gelmek zorunda kalmasın. Yoksa süreç oldukça zahmetli hale gelebilir.

 

4. Mahkeme süreci

Mahkemeye başvurmak ve süreç oldukça kolay. Bir avukata ihtiyacınız yok. Bölgenizdeki asliye hukuk mahkemesine bir dilekçe veriyorsunuz ve davanız başlıyor. Dilekçeye bir adet noter onaylı vakıf senedi, kuruluş parasının bloke edildiğine dair banka dekontu ekliyorsunuz ve süreç başlıyor. Mahkeme Vakıflar GM’den görüş soruyor. Bir değişiklik isteği olursa VGM’den size bildiriliyor ve değişikliği yeniden ek senet olarak yapıyorsunuz noterde. Sonra tekrar mahkemeye gidiyorsunuz ve süreç ilerliyor. Mahkeme OK dediği anda top VGM’de. Onlar da mahkeme kararını temyiz etmezlerse sizi tescil ediyorlar ve vakfınız kuruluyor.

 

Süreç kabaca böyle. Örnek vakıf senedini de ekliyorum ve yazıyı bitiriyorum.

 

Bahtiyar Kurt, Ankara, 8 Kasım 2012

 

 

Bu senet sadece örnektir. Bazı yerlerde notlarım var. Bunları parantez içinde italic ve büyük harfle verdim. XXXX yazan yerlere gerekli eklemeleri yapmalısınız.

 

 

XXXX VAKFI RESMİ SENEDİ

 

VAKFIN ADI:

Madde 1.

Vakfın adı “XXXX”dır. İşbu resmi senette sadece “Vakıf” olarak anılacaktır.
VAKFIN MERKEZİ:

Madde 2.

Vakfın merkezi XXX İli, XXX ilçesinde olup, adresi XXXXX’dır. Yönetim Kurulu kararıyla Vakfın adresi değiştirilebilir. İlgili mevzuat çerçevesinde vakıf yönetim kurulu kararı ve yetkili makamlardan izin almak kaydıyla yurt içinde veya dışında şube ve temsilcilikler açılabilir.
VAKFIN AMACI:

Madde 3.

Vakfın amacı, doğanın, çevrenin, biyolojik çeşitliliğin araştırılması ve korunması; sürdürülebilir yaşam ve sürdürülebilir kalkınma yaklaşımlarının geliştirilmesi ve örneklenmesi; çevre ve doğayı ilgilendiren tüm sektörlerde etkili politika ve yaklaşımların geliştirilmesi ve toplumda bu konularda bilincin artırılmasına katkı verilmesidir. (BU BİZİM VAKFIN AMACI. SİZ KENDİNİZİNKİNİ YAZIN)
VAKFIN FAALİYETLERİ:

Madde 4.

Vakıf, amacı doğrultusunda aşağıdaki faaliyetleri gerçekleştirir:

1. Doğa, çevre ve biyolojik çeşitlilik konularında araştırmalar yapmak, bulguları paylaşmak;
2. Yerinde uygulama çalışmaları gerçekleştirmek;
3. Elde edilen verileri kamu kurumları, akademi, sivil toplum örgütleri ve genel kamuoyuyla paylaşmak; bu doğrultuda bilimsel, kültürel ve sanatsal faaliyetler yapmak, konferans, seminer, panel, festival vb. organizasyonlar gerçekleştirmek;
4. Doğa, çevre ve biyolojik çeşitlilik konularına doğrudan bağlantılı kültür, sosyo-ekonomi, tarım, ormancılık, turizm, balıkçılık vb. diğer sektörel alanlarda faaliyetler yürütmek;
5. Doğa, çevre ve biyolojik çeşitliliğin korunması konularında kapasite artırım çalışmaları gerçekleştirmek;
6. Genel kamuoyunda bilinç artırıcı faaliyetlerde bulunmak, iletişim faaliyetleri ve kampanyalar yürütmek;
7. Enstitü, akademi, vb. kurumları kurmak ya da kurulmasına ortak olmak;
8. Yazılı, süreli veya süresiz basın yayın vb. araçları kurmak, yayınlamak ya da bu süreçlere ortak olmak;
9. Benzer amaçlarla çalışan ulusal ve uluslararası sivil toplum, devlet kuruluşları, özel sektör örgütleriyle işbirlikleri gerçekleştirmek, bu tür oluşumlara katılmak, yurtiçinde ve yurtdışında doğrudan faaliyetler yürütmek;
10. Çalışma kurulları kurmak ve işletmek;
11. Vakfın amaçlarını gerçekleştirmek için çeşitli kaynak oluşturma faaliyetleri gerçekleştirmek.

VAKFIN AMACINI GERÇEKLEŞTİRMEK İÇİN YAPABİLECEĞİ İŞ VE İŞLEMLER:

Madde 5.

Vakıf gayesine ulaşmak için yasal sınırlamalar dışında, miktar ve değeri kısıtlanmamış taşınır ve taşınmaz mallara bağış, vasiyet, satın alma ve kiralama suretiyle sahip olmaya ve kullanmaya, vakıflara ilişkin yasa hükümleri uyarınca sahip olduklarını satmaya, devir ve ferağ etmeye, gelirlerini almaya ve harcamaya, vakıf malvarlığına giren bir ya da birden çok taşınmaz mal veya gelirlerini bir ya da birçok kez yatırımda kullanmaya, vakıf amaç ve hizmet konularına aykırı olmamak koşulu ile yapılacak bağış ve vasiyet, satın alma ve diğer yollarla mal ettiği taşınır ve taşınmaz malları ve paraları yönetim ve tasarrufa, menkul değerleri almaya ve vakfın amacı doğrultusunda bunları değerlendirip satmaya, vakfın amaçlarına benzer çalışmalarda bulunan yurtiçi ve yasal izin alındığında yurt dışındaki vakıflar, gerçek ve tüzel kişiler ile işbirliği yapmaya, kamu kurum ve kuruluşları dışındakilerden yardım almaya, bu yardımı sağlamak için anlaşmalar yapmaya, taşınmaz malların irtifak, intifa, sükna, üst, rehin, ipotek gibi mülkiyetten gayri ayni haklarını kabule, bu hakları kullanmaya, olan ya da olacak gelirleri ile kuracağı sözleşmeler için taşınır ve taşınmaz malların rehin ve ipoteği dâhil her türlü güvenceleri almaya, geçerli banka kefaletlerini kabule, vakfın amaç ve hizmet konularını gerçekleştirmek için gerektiğinde ödünç almaya, kefalet, rehin, ipotek ve diğer güvenceleri vermeye, vakfın amaç ve hizmet konularına uygun olarak yürütülen ve yürütülecek projelerden ve her türlü çalışmalardan gelir elde etmeye ve vakfa gelir sağlamak amacı ile olağan işletme ilkelerine göre çalışacak iktisadi işletmeler, ortaklıklar kurmaya, kurulu olanlara iştirake, bunları doğrudan işletmeye ya da denetimi altında bir işletmeciye işlettirmeye, vakfın amaç ve hizmet konularından birinin yada tümünün gerçekleştirilmesi için yararlı ve gerekli görülen girişim, tasarruf, mal edinme, inşaat ve benzeri sözleşmeleri yapmaya Türk Medeni Kanununun 48. Maddesinde belirtildiği üzere izinli ve yetkilidir.
Vakıf bu yetki ve gelirlerini Türk Medeni Kanunu ile yasaklanan maksatlarla kullanamaz.

VAKFIN MAL VARLIĞI:

Madde 6.

Vakfın kuruluş malvarlığı kurucular tarafından vakfa tahsis edilmiş olan XXXXX (YAZIYLA XXXX) liradır. Kuruluş malvarlığı, vakfın kurulmasını müteakip, malvarlığına yapılacak ilavelerle arttırılabilir.

VAKFIN ORGANLARI:

Madde 7.

Vakfın organları şunlardır:

a)     Mütevelli Heyet

b)    Yönetim Kurulu

c)     Denetim Kurulu

 

MÜTEVELLİ HEYET:

Madde 8.

Vakfın mütevelli heyeti, ekli listede adları yazılı gerçek kişilerden oluşan 5 kişidir.
Mütevelli heyet üyeliğinin ölüm, istifa ya da başka bir nedenle boşalması halinde, boşalan üyeliklere yönetim kurulunca teklif edilen ve mütevelli heyet tarafından kabul edilen kişiler seçilir. Vakfa önemli hizmet ve katkıları olanlar, mütevelli heyet kararı ile mütevelli heyet üyeliğine alınabilir.
MÜTEVELLİ HEYETİNİN GÖREV VE YETKİLERİ:

Madde 9.

Mütevelli heyet vakfın en yüksek karar organıdır. Mütevelli heyetin yetkileri aşağıda gösterilmiştir:
a) Yönetim kurulunu seçmek,

b) Denetim kurulunu seçmek,

c) Vakıf yönetim kurulunca hazırlanan faaliyet raporu ile denetim kurulu raporlarını görüşüp incelemek, yönetim kurulunun ibrası konusunda karar vermek,

d) Yönetim kurulunca hazırlanacak vakıf iç mevzuat tasarılarını aynen veya değiştirerek kabul etmek,

e) Yönetim kurulunca hazırlanacak yıllık bütçe tasarılarını aynen veya değiştirerek kabul etmek,

f) Kamu görevlileri dışındaki yönetim ve denetim kurulu üyelerine huzur hakkı verilip verilmeyeceğini, verilecekse miktarını belirlemek,

g) Gerektiğinde vakıf senedinde ilave ve değişiklikler yapmak,

h) Vakfa yeni mütevelli heyet üyelerini seçmek,

i) Vakıf faaliyetleri konusunda genel politikaları belirlemek.
MÜTEVELLİ HEYETİN TOPLANTI ZAMANI VE KARAR NİSABI:

Madde 10.

Mütevelli heyet;

İlk toplantısını vakfın tescilini müteakip bir ay içinde yapar; Mütevelli heyet olağan olarak senede bir kere toplanır.

Yönetim kurulunun gördüğü lüzum üzerine veya mütevelli heyet üyelerinin en az beşte ikisinin yazılı olarak yönetim kurulundan talepte bulunmaları halinde olağanüstü olarak toplanabilir.

Olağan ve olağanüstü toplantılarda, ilan olunan gündemde yer almayan konular görüşülemez. Ancak, olağan toplantıda divanın teşkilinden hemen sonra, hazır bulunanların, en az beşte ikisinin yazılı önerisi ile senet değişikliği ve vakıf organları ile vakfa yükümlülük ve sorumluluklar yükleyecek konular dışında gündeme madde ilavesi mümkündür.

Toplantı tarihi, yeri, saati ve gündemi, toplantı gününden en az 7 (yedi) gün önce imza karşılığı veya telefon, SMS, elektronik posta gibi iletişim araçlarından en az biri kullanılarak duyurulur.

Mütevelli heyet üye tamsayısının en az beşte üçü (3/5) ile toplanır. Çoğunluk sağlanamadığı takdirde toplantı, bir hafta sonra aynı gün ve saatte aynı yerde yapılır. Bu ikinci toplantıda toplantı nisabı, üye tamsayının beşte ikisinden (2/5) az olamaz.

Mütevelli heyette kararlar toplantıya katılanların çoğunluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde, divan başkanının oyu iki oy sayılır. Oylamanın ne şekilde yapılacağı ayrıca karara bağlanır. Her üyenin tek oy hakkı vardır. Toplantıya gelemeyecek üye, mütevelli heyetten bir başka üyeyi vekil tayin edebilir. Bir şahısta birden fazla vekâlet toplanamaz.

Vakıf senedinde yapılacak değişiklik, düzeltme veya ilaveler için karar yeter sayısı, üye tamsayısının beşte üçüdür (3/5).
YÖNETİM KURULU:

Madde 11.

Vakıf yönetim kurulu, mütevelli heyetçe iki yıllığına seçilecek 3 asil ve 2 yedek üyeden oluşur. Yönetim kurulu üyelerinden en az ikisinin mütevelli heyet üyesi olması zorunludur. Yönetim kuruluna vakıf dışından kişilerin seçilmesi mümkündür. Yönetim kurulunun ilk toplantısında başkan, başkan yardımcısı ve muhasip üye seçilerek görev taksimi yapılır.

 

Görev süresi bitmeden herhangi bir sebeple yönetim kurulu üyeliği sona eren üyenin yerine, sırasına göre yedek üyelerden biri göreve çağrılır.

 

Yönetim kurulu en az ayda bir kere toplanır. Geçerli mazereti olmadan arka arkaya 3 toplantıya katılmayan yönetim kurulu üyesi bu görevden çekilmiş sayılır. Toplantı yeter sayısı 2 olup kararlar mevcudun çoğunluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde başkanın oyu iki oy sayılır. Alınan kararlar noter tasdikli karar defterine yazılarak imzalanır.
YÖNETİM KURULUNUN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI:

Madde 12.

Yönetim kurulu, vakfın idare ve icra organıdır. Bu sıfatla yönetim kurulu:

a) Vakıf amacı doğrultusunda her türlü kararı alır ve uygular;

b) Mütevelli heyetçe belirlenen genel politikalar ışığında, vakıf faaliyetlerinin düzenli ve verimli olarak yürütülmesini sağlar. Bu bağlamda gerekli iç mevzuat tasarılarını hazırlar ve mütevelli heyetin onayına sunar;

c) Vakıf malvarlığının değerlendirilmesi ve yeni mali kaynaklara kavuşturulması hususunda gereken çalışmaları yapar;

d) Vakıf tüzel kişiliği adına, bütün gerçek ve tüzel kişilerle hukuki, mali ve sair konularda gerekli girişimlerde bulunur ve işlemler yapar;

e) Görev, yetki ve sorumlulukları açıkça önceden belirlenmek kaydıyla gerektiğinde vakfa müdür atar, vakıf genel sekreterliği veya benzeri yardımcı birimler oluşturabilir, gerektiğinde görevlerine son verir;

f) Vakıfta istihdam edilecek personeli belirler, atamasını yapar, ücretlerini tayin eder, gerektiğinde işlerine son verir;

g) İlgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, yurtiçinde ve yurtdışında şube ve temsilcilik açılmasına ve kapatılmasına karar verir, bu hususta gereken işlemleri yapar;

h) Vakfın muhasebe işlerini takip ve kontrol eder, hesap dönemi sonunda gelir-gider cetveli ve bilançoların düzenlenerek ilgili idareye gönderilmesini ve ilanını sağlar;

i) Mütevelli heyetin kabul ettiği yıllık bütçeyi uygular;

j) Mütevelli heyet toplantıları ile ilgili hazırlık işlemlerini yerine getirir;

k) Mütevelli heyet toplantılarında, döneme ait vakıf faaliyet raporunu ibraya sunar;

I) İlgili mevzuat ile vakıf senedi ve vakıf iç mevzuatının gerektirdiği diğer görevleri yapar.
VAKFIN TEMSİLİ:

Madde 13.

Vakfı yönetim kurulu temsil eder. Yönetim kurulu bu temsil yetkisini yönetim kurulu başkanı ve başkan yardımcısına devredebilir. Yönetim kurulu, genel veya belli hal ve konularda, belirteceği esaslar dâhilinde kendi üyelerinden bir veya birkaçını, yetkili memur ve memurlarından herhangi bir veya birkaçını, temsilci veya temsilciliklerini, herhangi bir sözleşmeyi akdetmeye, mukavele, hukuki belge veya senedi vakıf nam ve hesabına tanzim ve devretmeye de yetkili kılabilir.

DENETİM KURULU:

Madde 14.

Denetim kurulu mütevelli heyet adına vakfın faaliyet ve hesaplarını denetlemek için kurulmuş bir organdır. Denetim kurulu, mütevelli heyetçe tümü kendi içinden veya yalnız biri dışarıdan olmak üzere iki yıl için seçilecek 3 (üç) kişiden oluşur. Ayrıca mütevelli heyetten olmak üzere 1 (bir) yedek üye seçilir. Herhangi bir sebeple ayrılan asıl üye yerine yedek üye göreve çağrılır. Denetim kurulu, incelemelerini tüm defter, kayıt ve belgeler üzerinde yapar. Hesap dönemi itibari ile düzenlenecek rapor, mütevelli heyet toplantısından en az 15 (on beş) gün önce mütevelli heyete gönderilmek üzere yönetim kuruluna verilir.
HUZUR HAKKI:

Madde 15.

Kamu görevlileri dışında yönetim ve denetim kurulu üyelerine huzur hakkı veya ücret verilip verilmeyeceğini, verilecekse bunun miktarını mütevelli heyet belirler.
VAKFIN GELİRLERİ:

Madde 16.

Vakfın gelirleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Vakfın amacına uygun her türlü şartlı, şartsız bağışlar ile yardımlar;

b) Vakıf faaliyetlerinden elde edilecek muhtelif gelirler.

c) İktisadi işletmeler, iştirakler ve ortaklıklardan sağlanacak gelirler.

d) Vakıf menkul ve gayrimenkulleri ile diğer varlık ve haklarının değerlendirilmesi ile sağlanacak gelirler.

e) Ulusal, uluslararası fonlardan alınacak hibeler.
VAKIF GELİRİNİN TAHSİS VE SARF EDİLECEĞİ YERLER:

Madde 17.

Vakfın yıllık brüt gelirlerinin en az üçte biri (1/3) yönetim ve idame giderleriyle ihtiyata ve vakfın mal varlığını artırıcı yatırımlara, kalan üçte ikisiyse (2/3) vakfın amacına uygun faaliyetleri hayata geçirmeye kullanılır.

 

 

RESMİ SENET DEĞİŞİKLİĞİ:

Madde 18.

Vakıf senedinde yapılacak değişiklikler yönetim kurulunun veya mütevelli heyet üyelerinin en az beşte birinin (1/5) yazılı teklifi üzerine mütevelli heyet üye tamsayısının en az beşte üçünün (3/5) onayı ile yapılır.
VAKFIN SONA ERMESİ:

Madde 19.

Vakıf amacına ulaşmak için yeterli olanaklara sahip olamaz hale gelmiş ve bu durum düzeltilemez nitelikteyse yönetim kurulunun da önerisi dikkate alınarak mütevelli heyet kararıyla vakfın feshine karar verilebilir. Ancak bu durumda dahi mütevelli heyetçe vakfın imkânları toplanarak bu malvarlıklarının daha dar bir alanda kullanılarak amaçların kısmen de olsa hayata geçirilmesini hedeflemek esastır.

 

Mütevelli heyetin fesih kararı alması durumunda fesih işlemleri için mahkemeye başvurulur. Mahkemece fesih işlemleri başlatıldığında mütevelli heyeti tasfiye kurulu olarak görev yapar. Mahkemenin tasfiye kurulunun mütevelli heyeti dışında üyelerden oluşturulmasını istemesi durumunda mütevelli heyet yeni bir kurulu mahkemeye önerir.

 

Vakfın feshi, ancak yönetim kurulunun veya mütevelli heyet üye tamsayısının beşte üçünün (3/5) yazılı teklifi ve mütevelli heyet üye tamsayısının beşte dördünün (4/5) onayı ile mümkündür.
Vakfın feshi halinde borçların tasfiyesinden arta kalan mal ve hakları mütevelli heyetçe belirlenecek gayece aynı bir vakfa veya kuruluşa devredilir.
VAKIF KURUCULARI:

Madde 20.

Vakıf kurucularının adı, soyadı alfabetik olarak verilmiştir.

1-

2-

3-

4-

…
GEÇİCİ HÜKÜMLER:

Geçici Madde 1.

Vakfın ilk geçici yönetim kurulu, aşağıda adları yazılı üyelerden oluşmuştur.
1-

2-

3-
Geçici yönetim kurulu, vakfın tescil tarihinden itibaren en geç bir ay içerisinde mütevelli heyeti toplantıya çağırmakla yükümlü olup, bu süre içinde senette belirtilen görev ve yetkilerine haizdir.

Geçici Madde 2.

Vakfın tescili için gerekli tüm işlemleri yapmak üzere XXXXXX (KURUCULARDAN BİRİ) yetkili kılınmıştır.

 

Ek 1 – İlk Mütevelli Heyet Listesi

 

1-

2-

3-

4-

5-